iki dillilik

Dünyada özellikle modern ve demokratik ülkelerde iki veya daha fazla dilin konuşulması son derece normaldir. Dünyada her on kişiden 6-7’sinin iki veya daha fazla dil konuştuğu söyleniyor.

Örneğin İsveç’te 25 ila 64 yaş arasındaki İsveçlilerin yüzde 96,6’sı en az iki dil konuşuyor. Yalnızca yüzde 3,4’ü yalnızca bir dil konuşuyor. İsveç’te İsveçlilerin yüzde 45,9’u bir yabancı dil, yüzde 31,7’si iki yabancı dil ve yüzde 19’u en az üç yabancı dil konuşmaktadır.

Tüm gelişmiş ve demokratik ülkelerin iki dilli veya çok dilli olma durumu İsveç’e benzer.

Gelişmiş ülkeler ve demokratik rejimler ülkelerindeki farklı dil, din ve kültürleri tehdit olarak görmemekte, aksine bu farklılıkları insanlık ve toplumlar için bir zenginlik olarak görmektedir. Ülkelerinde var olan farklılıkları kabul ettiler. Farklı dillerin, farklı dinlerin, farklı kimliklerin hakları da kanunla güvence altına alınmıştır.

Çünkü bu gelişmiş ülkeler ve demokratik rejimler, farklı dil ve kültürlerin değerini, faydalarını ve avantajlarını çok iyi anlıyorlar. Bu nedenle demokratik ülkeler, kendi ülkelerinde yaşayan yabancılara kendi dillerini ve kültürlerini unutmamaları için geniş fırsatlar sunmaktadır.

Örneğin:

İsveç’te 2020/21 akademik yılında 186.538 öğrenciye ana dil sınıfları aracılığıyla yaklaşık 150 farklı dilde eğitim verildi. Şu anda İsveç’teki okullarda 6.200 ana dil öğretmeni görev yapıyor.

Yani İsveç’te yaşayan bir Kürt kız veya erkek çocuğu Kürtçe, İsveççe ve en az bir veya iki yabancı dil biliyor. Gelişmiş ve demokratik ülkelerde yaşayan genç erkek ve kadınların en az 3-4 dil bilmesi çok doğal bir olgudur. Ancak ne yazık ki kendi topraklarında yaşayan Kürt çocukları ya da İsveç’te ya da bir Avrupa ülkesinde yaşayan çocukların hem ana dillerini hem de iki veya üç yabancı dili öğrenme şansına sahip olmaması.

Kürt devleti olmadığı için Kürtler birçok farklı devletin resmi sınırları içerisinde yaşıyor. Kürtlerin çoğunluğu Türkiye, İran, Suriye ve Irak sınırları içerisinde yaşıyor. Bakalım Kürtlerin yaşadığı bölgelerdeki yabancı dil bilgisi düzeyi hakkında istatistikler ne diyor?

İstatistik

Education First Language School’un 2018 yılında yayınladığı istatistikler, 88 ülke arasında hangi ülkenin daha fazla İngilizce konuştuğunu belirledi. İstatistiklere göre Türkiye 73’üncü, İran 66’ncı, Suriye 76’ncı ve Irak 87’nci sırada yer alıyor.

Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi totaliter, demokratik olmayan bu ülkeler, vatandaşlarının yabancı dil öğrenmesine pek önem vermiyorlar. Bunun en büyük sebebi ülkelerinde farklı dil ve dinlerin bulunduğu bu devletlerin onları devletlerinin varlığına tehdit olarak görmeleridir. Özellikle Türkiye’yi. Türkiye dilini, kültürünü ve dinini Türkiye’deki farklı dillerin, kültürlerin ve dinlerin kaybı üzerine inşa etmiştir. Gördüğünüz gibi gelişmiş ve demokratik ülkeler ile az gelişmiş totaliter rejimler arasında yabancı dil eğitimi açısından büyük bir fark var. Gelişmiş ülkelerin neden iki dilli veya çok dilli olmaya değer verdiğine bir göz atalım.

İki dilli olmanın yararları ve avantajları:

Psikolojik olarak

Son araştırmalar, iki dil bilen insanların beyinlerinin yavaş yaşlandığını gösteriyor. Sonuç olarak daha uzun ve zihinsel olarak daha sağlıklı bir hayat yaşarlar. İki dil bilmenin demans ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıkları geciktirebileceği genel olarak kabul ediliyor. İki dil bilen insanların beyinleri daha iyi çalışır. İki dil konuşan insanlar daha üretkendir. İki dilli veya çok dilli insanlar daha iyi dikkat kontrolüne ve konsantrasyona sahiptir. Sorunları çözün, sorunları daha hızlı çözün. İki dil konuşan daha fazla insan var. Yani iki dil konuşan bir kişinin ruh sağlığı, tek dil konuşan bir kişiye göre daha güçlü ve sağlıklıdır.

Toplumla irtibat kurmak

Dedikleri gibi: “Bir dil ve bir kişi, iki dil ve iki kişi”. Aslında iki veya daha fazla dil bilen bir kişi toplumla daha kolay iletişim kurabilir. Çünkü ne kadar çok dil bilirseniz o kadar çok kişiyle sohbet edebilir, iletişim kurabilirsiniz. Çok dillidirler, iletişimde iyidirler ve müzakerelerde kendilerine güvenirler. Farklı kültürler arasında köprü görevi görüyorlar. Bakış açıları daha geniştir ve sorunları analiz etmede daha fazla alternatife sahiptirler. Yabancı dil ve kültürlere karşı daha olumlu ve iyimserdirler.

İş bulma açısından

Küresel dünyamızda artık homojen bir ülke ya da tek dilli tek bir millet yok. Tüm ülkelerde birçok dil konuşulmaktadır ve bu dilleri bilmek, işe başvururken referans olarak kabul edilmektedir.

Başka bir deyişle, ikinci bir dil konuşmak, konuşulan dili konuşmaktan daha fazla iş fırsatı sağlar. Çok dilli olmak akademik avantajlar sağlar:

İki dilli olmak farklı ve daha geniş kültürlere, geleneklere, fikirlere ve bakış açılarına ilişkin farkındalığı artırır.

Yabancı dil öğrenmede

İki veya daha fazla dil bilenler diğer dilleri çabuk öğrenirler: Çok sayıda dil bilmek diğer dilleri öğrenmeye yardımcı olur. Çünkü dil bilgisi birbirini güçlendirir.

İki dillilik çocukların eğitimde daha başarılı olmalarına yardımcı olur. Bilişsel olarak (entelektüel işlevler), okuma ve yazma konusunda daha yeteneklidirler. Çünkü iki dil konuşan bir çocuk bir resme falan baktığında o şeyin veya fotoğrafın adını iki dilde hafızasına kaydeder. Her iki dilde de ismi analiz eder, çabuk öğrenir ve asla unutmaz.

Bu kısa bilgilendirmeden sonra evde çocuklarıyla Türkçe konuşan Kürt ebeveynler için birkaç şey söylemek istiyorum:

Sevgili ebeveynler!

Tüm ebeveynler gibi siz de çocuklarınızın güvende olmasını istiyorsunuz. Huzur içinde büyüsün ve başarılı olsun. Dil, özellikle de ana dil, çocukların gelişiminde önemli bir rol oynar. Yukarıda iki dilli olmanın faydalarını ve avantajlarını okuduk. Biliyorsunuz ki çocuklarınız okullarda ana dillerinde eğitim göremiyor. Bu yüzden

Türk anayasasına ve Türk iç hukuk metinlerine göre Kürtlerin anadillerinde eğitim hakkının reddidir. Gerçek şu ki, Anayasa’nın 42. maddesinin “Eğitim ve öğretim hak ve ödevleri” başlıklı bölümünde şöyle deniyor: “…Türkçeden başka hiçbir dil ana dil olarak öğretilemez ve öğrenilemez. Türk vatandaşları eğitim ve öğretim kurumlarında…”

Bu nedenle çocuklarınıza evde Kürtçe dilini öğretmelisiniz.

Bilindiği gibi çocuklar ilk yıllarında evde daha fazla vakit geçiriyorlar. Yaşanılan ortam çocuğun ana dilini öğrenmesinde ve sosyal gelişiminde en önemli faktörlerden biridir. Kısacası anne babanıza, büyüklerinize ve büyüklerinize büyük bir sorumluluk düşüyor.

Çocuklarınızın Kürtçe öğrenmesine yardımcı olmak için evde yapabileceğiniz bazı kolay şeyler var.

1 – Evde, markette, restoranda, pazarda ve sosyal etkileşimin olduğu her alanda çocuklarınızla sadece Kürtçe konuşmaya karar vermelisiniz. Biliyorsunuz ki çocuğunuz düzgün Kürtçe öğrendiğinde okulda da düzgün Türkçe öğrenecektir. Ana dilini bilen çocuklar Türkçeyi akranlarına göre daha hızlı, daha yeterli ve daha kolay öğreniyorlar. Araştırmalar, bir kişinin ana dilini ne kadar çok bilirse, ikinci dili öğrenmesinin de o kadar kolay olduğunu gösteriyor.

2 – Çocuğunuz sizinle Türkçe konuştuğunda ona Kürtçe cevap vermelisiniz. Ana dil Türkçe olduğu için çocuğun anne ve babasıyla Türkçe konuşmak istemesi doğaldır: Merak etmeyin, çocuğunuzu sabırla dinleyin ve onu kırmadan Kürtçe konuşun. Bir süre sonra çocuk sizinle Kürtçe konuşmaya başlayacaktır.

3 – Çocuğunuz Türkçe ile Kürtçeyi karıştırdığında dilini düzeltmeden ona gerçek Kürtçe cevap vermelisiniz. Çocuk yeterli bilgiye sahip olduğunda ikisi arasındaki farkı anlayacaktır. Dilleri keşfedin ve hangi dili yüksek düzeyde anlayışla konuşacağınıza kendiniz karar verin.

4 – Anne babalar Kürtlerle tanışmayı mümkün kılmalı. Çocukların Kürtçe konuşan insanlarla iletişim kurmasını ve onlarla Kürtçe konuşmasını kolaylaştırın. Bir çocuk insanlarla ne kadar çok Kürtçe konuşursa, kendi dilini konuşma olasılığı da o kadar artar.

5 – Dil ediniminde müziğin, müzikal sözlerin, hikâyelerin ve folklorik şeylerin gücü yadsınamaz. Bu nedenle evde Kürtçe müzik dinleyin ve çocuğunuza iki veya üç şarkı öğretin. Çocuklara yönelik Kürtçe oyunlarını biliyorsanız çocuğunuzla oynayın. Eğlencenin olduğu yerde hızlı ve kalıcı öğrenmenin olduğu söylenir. Bunu yapmanın en iyi yollarından biri müziktir. Çocuklar müzik sayesinde yeni kelimeleri ve yapıları çok kolay öğreniyorlar.

6 – Kızınıza ve oğlunuza her gece 10 dakika boyunca Kürtçe sayıları (bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz, dokuz, on) öğretin.

● Evde her gece 10 dakika Kürtçe gün adlarını öğrenin (Pazar, Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi)

● Evde her akşam 10 dakika Kürtçe kitap okuyun.

● Kızınıza veya oğlunuza her gece 10-15 dakika Kürtçe hikaye anlatın!

● Kızınıza veya oğlunuza şunu söyleyin: Kalbim, gözümün bebeği, vekilim vb. (Kızınızı unutmayın, oğlunuz ölene kadar bu sözleri unutmayacaktır)

7 – Kürtçe dilini seçin.

Kürtçe eğitim konusunda ne kadar az veya ne kadar engelle karşılaşırsak karşılaşalım, çocuğunuz için okulda Kürtçe dilini seçin.

8 – Çocuğunuza Kürtçe öğretmeyi unutmayın, Kürtçe dilinin yaşı 60-70’tir.

Sevgili okuyucular!

Bu kısa yazımla Kürtçe öğrenmenin faydalarına ve iki dilli olmanın avantajlarına dikkatinizi çekmek istedim. Kürtçe bizim ana dilimizdir, neden çocuklarımızı bu dilden mahrum bırakalım? Çocuklarınızın geleceği için, çocuklarınızın hayatlarında başarılı olmaları için çocuklarınıza Kürtçe dilini öğretmelisiniz.

Sizi temin ederim ki, çocuğunuz ebeveynleri ile onların dilinde konuştuğu gün, hem siz hem de anne-babanız çocuğunuzla gurur duyacaksınız.

Çocuklarınız da sizin gururunuzu yaşayacak ve çocuklarınızın ebeveynlerinin dilini konuşmasından pişman olmayacaksınız.